De diensten van de autokeuring komen in 2023 bepaald niet positief in het nieuws. Vrijwel alle berichten die in de media verschijnen zijn negatief. Zowel op televisie, online kranten en sociale media krijgt de technische keuring in Vlaanderen het hard te verduren. De keuringsdiensten doen wel extra inspanningen zoals een online afsprakenplanner, live camera’s om de wachtrij te monitoren en een barometer die de drukte weergeeft. Dat is duidelijk niet voldoende om de klanten tevreden te krijgen. De wachtrijen van de meeste keuringscentra blijven lang, te lang.
Meer en meer onvrede bij de bevolking, dat leidt vroeg of laat tot een vraag in de plenaire zitting van het Vlaamse Parlement. Op 29 maart 2023 was het inderdaad zover. Op de agenda: vragen aan Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters over de lange wachttijden bij de autokeuring. Daarbij werd onder meer het plan geopperd om minder steng te zijn rond de herkeuring van kleine gebreken.
Je vindt hieronder het integrale openbare verslag van de de plenaire vergadering van 23/03/2023 rond dit thema. Een interessant debat dat een blik werpt op de huidige situatie bij de diensten van de technische controle. Daarnaast krijgen we ook een beeld van de veranderingen die we korte en langere termijn mogen verwachten rond de autokeuring in Vlaanderen.
Vragen over de Vlaamse Autokeuring
Wim Verheyden (Vlaams Belang):
Minister, het is niet de eerste keer dat de problematiek bij de autokeuringen aan bod komt. Een goede maand geleden nog hebben we in de commissie Mobiliteit een debat gehad naar aanleiding van een lijvig rapport van Het Laatste Nieuws en VTM over het groot aantal klachten dat bij de ombudsman toegekomen was. Ditmaal ontving ik van diverse kanten de melding dat het toch wel erg de verkeerde kant lijkt uit te gaan met reservaties voor de autokeuringen en de lange wachttijden.
Dat wordt ook bevestigd in de media: “Tot zes uur wachten en liefst twee keer naar huis gestuurd: opnieuw lange rijen aan autokeuring”, kopte Het Laatste Nieuws. In dat artikel wordt gesproken over stations die normaal gezien tot 17 uur open moeten blijven, maar die al om 12 uur sluiten wegens de grote drukte. Er is een getuigenis van een chauffeur die zegt dat hij zich aanmeldde om half tien ’s morgens en pas om half vier in de namiddag kon binnenrijden. En dan zijn er ook de meldingen dat heel veel Brusselaars en Franstaligen hun wagen hier in Vlaanderen komen laten keuren.
Maar ook met de digitale uitnodigingen die via eBox verstuurd worden, loopt het blijkbaar verkeerd. Mensen signaleren me dat ze, wanneer ze die digitale uitnodiging ontvangen, die nochtans zou moeten toelaten om veel gemakkelijker een afspraak te maken, geen tijdsloten meer vinden in de keuringscentra in de brede omgeving. Ik kreeg ook een melding van iemand die, op het ogenblik dat hij zijn digitale melding ontving, geen tijdslot meer vond, maar twee weken later, toen hij zijn groene kaart ontving, wel degelijk opnieuw tijdsloten had. Als hij dat niet had gecontroleerd, was hij zonder afspraak naar de keuring gegaan.
U erkent het probleem, want u hebt een spoedoverleg gepland met de Groepering van Erkende Ondernemingen voor Autokeuring en Rijbewijs (GOCA). Ondertussen is het ook wachten op het eindrapport van de audit die u in september besteld hebt bij Deloitte en die in maart zou moeten worden opgeleverd. U hebt ook een benchmark besteld, waarvan u hoopt dat u er aanbevelingen uit zult krijgen om tot een betere, procesgerichte aanpak te komen van de werking van de keuringscentra.
Wim Verheyden: “Minister, welke initiatieven zult u nemen om ervoor te zorgen dat die lange wachttijden aan de keuringscentra tot een minimum worden herleid?“
Minister Lydia Peeters:
Dank u wel, mijnheer Verheyden. Het is terecht dat u die vraag stelt. Ik moet ook al onmiddellijk de boodschap meegeven dat ik het even beu ben als u, dat hele reilen en zeilen van de werking van onze keuringscentra. Het klopt dat we het er al vaker over gehad hebben. We hebben ook al heel wat maatregelen genomen. Vorig jaar in de zomer had ik een spoedoverleg en hebben we een plan van aanpak gevraagd aan de keuringscentra. Ik heb ook een benchmark aangekondigd en een audit gevraagd. Die audit zou nu in een finale fase zitten.
Ik heb de laatste weken net als u, en wellicht heel wat collega’s hier in het halfrond, heel veel klachten gekregen die echt niet door de beugel kunnen. Daarom ga ik ook onmiddellijk maatregelen nemen. Ik heb inderdaad volgende week maandag een spoedoverleg, maar ik ga tegelijkertijd ook al onmiddellijk andere dingen doen. Ik heb in eerste instantie een instructie laten opmaken door mijn administratie, waarbij alle mogelijke gebreken die worden vastgesteld in een keuringscentrum, gescreend worden naargelang de impact op de verkeersveiligheid.
Alle gebreken die we een jaar kunnen laten meegaan, zullen onder code 5 vallen. Dat betekent dat de mensen zich niet onmiddellijk opnieuw moeten aanbieden in een keuringscentrum. Want van de 2,5 miljoen keuringen die worden aangeboden, moeten er zich 500.000 opnieuw aanbieden. Dat is een eerste element dat ik heel snel zal uitrollen.
Ten tweede heb ik de opdracht gegeven om het regelgevende kader aan te passen om bepaalde aspecten van gebreken door garagisten te laten uitvoeren. Daarvoor hoop ik ook knowhow te krijgen uit de benchmark. Ten derde heb ik het Departement Mobiliteit en Openbare Werken de opdracht gegeven om dringend werk te maken van meer toezicht en meer controle. Want net zoals u en iedereen ben ik de aanpak van de keuringscentra op dit ogenblik beu. Het loopt langs alle kanten fout, vandaar dat we onmiddellijk deze drie maatregelen op tafel gaan leggen.
Wim Verheyden (Vlaams Belang):
Dank u wel, minister. Het is inderdaad goed dat u een aantal maatregelen zult nemen, maar dat neemt niet weg dat er fundamenteel iets fout zit bij die keuringscentra. Hebt u het rapport van de Vlaamse Ombudsdienst gelezen, minister? Dat is recent uitgekomen. Daar is op pagina 58 een heel hoofdstuk gewijd aan de oude keuringscentra. De Ombudsdienst zegt duidelijk dat hij al veel te lang hamert op dezelfde problemen, die steeds maar gesignaleerd blijven worden en die maar blijven aanslepen. Er wordt letterlijk gezegd: “Te veel werven blijven openstaan.” Het gaat dan niet alleen over klantvriendelijkheid, maar ook over het reservatiesysteem bij de keuringscentra.
De keuringscentra en uw departement krijgen, wat mij betreft terecht, ook een veeg uit de pan als het over die extra toeslag gaat die mensen moeten betalen wanneer ze, niet door hun eigen fout, maar door de fout van de keuringscentra, hun wagen niet op tijd kunnen aanmelden. Men stelt voor om de groene kaart nog sneller te versturen, voor de keuringsperiode, die twee maanden duurt. Nu wordt die tijdens de keuringsperiode verstuurd, met als gevolg dat heel veel mensen niet meer op tijd een afspraak kunnen maken.
Het zijn voorstellen, het zijn opmerkingen die ze al herhaaldelijk hebben geformuleerd, maar waar niets mee wordt gedaan. Wel, ik noem dit rapport met betrekking tot de autokeuringscentra gewoonweg vernietigend, minister.
Mijn vraag is dan ook: waarom moet dit allemaal zo lang duren? Zal u nu eindelijk die voorstellen die in dat rapport staan uitvoeren, en het liefst zo snel mogelijk?
Marino Keulen (Open Vld):
Voorzitter, minister en goede collega’s, wat is hier aan de hand? Is het frontingstrategie dan wel onbekwaamheid? Het is twee keer een rode kaart voor die keuringscentra. Het blijkt bij de herkeuringen, dat 45 procent van die herkeuringen te wijten is aan slecht afgestelde lichten.
Minister, ik heb het u al een paar weken geleden voorgesteld: laat die herkeuring gebeuren bij erkende garagisten. Daarmee haal je 200.000 herkeuringen weg bij die keuringscentra, dus dat betekent ook meer capaciteit. Dat is in het voordeel van de verkeersveiligheid en ook van de automobilist. Dat heet klantvriendelijkheid en dat is een begrip dat weer ingang moet vinden bij die keuringscentra.
Stijn Bex (Groen):
Ik heb drie punten, minister. Ten eerste, we zijn 2023 en de autokeuring zou voor de burger iets eenvoudigs moeten zijn, iets efficiënts, met een goed registratiesysteem en niet met de hele poespas die daar vandaag bij komt kijken.
Ten tweede, Vlaanderen is voor die autokeuringen bevoegd sinds de laatste staatshervorming, en de Vlaams-nationalistische minister van Mobiliteit heeft niets gedaan met dat dossier, en het is mevrouw Peeters die nu de miserie moet oplossen. Dat is toch ook wel een belangrijke bedenking.
Ten derde, minister, u hebt een audit besteld. Die zou klaar zijn tegen maart 2023. We zijn maart 2023, eind maart zelfs. Wanneer kunt u met die audit naar het parlement komen zodat we deze discussie grondiger kunnen bespreken in de commissie Mobiliteit?
Sofie Mertens (cd&v):
Voorzitter, minister, het is al een paar keer aangehaald. De audit zou normaal gezien opgeleverd worden in januari, dat werd maart, het is bijna april, dus we zijn echt aan het wachten op die resultaten.
Ik heb zelf dertien jaar in de dienstverlening gewerkt, wij stuurden onze dienstverlening eigenlijk continu bij, we monitorden die dienstverlening continu. Telkens wanneer het nodig was, deden wij aanpassingen aan die dienstverlening.
Er hadden al stappen genomen kunnen worden. Er hadden al quick wins gerealiseerd kunnen worden. Op dit moment worden er ook een groot aantal gebreken gekwalificeerd als ernstig gebrek, terwijl ze inderdaad, zoals u net ook zei, amper of geen impact hebben op de verkeersveiligheid. De heer Keulen haalde hier inderdaad ook aan dat gebreken als een licht dat te laag is afgesteld, of een spatlap die een beetje beschadigd is, nu herkeurd moeten worden, en dan nog binnen een termijn van vijftien dagen. Ik haalde dit in de commissie al aan, en ik doe het nu opnieuw. Dit is gewoon absurd. We zijn voor veel gebreken strenger dan Europa. Dat noem ik zelf werk creëren, dat is gewoon eigen werk creëren. U hebt net hier verteld dat u dat gaat bekijken, en het is fijn dat er eindelijk werk gaat worden gemaakt van de herkwalificatie van die gebreken. Dank u wel.
Els Robeyns (Vooruit):
Minister, de klachten over die autokeuringscentra komen voortdurend terug, het is niets nieuws. Het gaat altijd over hetzelfde: lang wachten en slechte dienstverlening. En u hebt inderdaad een audit besteld. We hebben zelf ook nog in een motie een aantal suggesties gedaan, maar ik denk ook dat het belangrijk is dat mensen weten waarom een goedwerkende autokeuring nodig is, want die zorgt er natuurlijk voor dat we de garantie hebben dat onze voertuigen technisch in orde zijn en veilig zijn. Dat gaat dus over verkeersveiligheid.
Als het gaat over verkeersveiligheid, minister, dan ga ik ervan uit dat u, die die ook hoog in het vaandel draagt, er alles aan doet om orde op zaken te stellen. En we kunnen niet anders dan vaststellen dat we telkens opnieuw achter de feiten aanhollen. Het is natuurlijk iets van het verleden, dat klopt. Maar telkens opnieuw moeten we in de media verhalen horen over autokeuringen die moeten sluiten, en dan komt er actie. Ik denk dus dat het hoog tijd is dat er orde op zaken gesteld wordt, dat die autokeuringscentra performant werken en dat we daar allemaal goede dienstverlening krijgen. En daarvoor rekenen we op u.
Rita Moors (N-VA):
Minister, de Vlaamse Ombudsdienst schrijft in zijn jaarverslag dat het tijd is voor verandering bij de autokeuring. De dienst merkt op dat het niet de bedoeling is dat hij in de picture blijft staan om problemen op te lossen die reeds meermaals gesignaleerd zijn en maar niet opgelost geraken. Hij verwijst in dat kader naar het Vlaams Bemiddelingsboek van 2021 waar een aantal problemen werden omschreven. Toen werd aangekondigd dat het departement – samen met GOCA, Vlaanderen en de keuringsinstellingen – in 2022 regelmatig tot klachtenoverleg zou komen of dat althans zou organiseren.
In het Vlaams Bemiddelingsboek van 2022 blijkt daar geen spoor van terug te vinden. De Ombudsdienst betreurt dat en verder herhaalt hij zijn bezorgdheid omtrent de klantvriendelijkheid – of beter: het gebrek aan klantvriendelijkheid – van de keuringsinstellingen en de uitgaande communicatie naar de burger die niet altijd even helder blijkt.
Tot slot blijken de problemen bij het boeken, zowel online als telefonisch, nog niet volledig opgelost. Het is hier zojuist ook aangekaart.
Om aan al die problemen tegemoet te komen signaleert de Ombudsdienst een aantal aanpassingen. Minister, hoe kijkt u daar tegen aan?
Jos D’Haese (PVDA):
Minister, ik denk dat die toestanden bij de autokeuring zo niet verder kunnen, daar zijn we het allemaal over eens. Een vriend van mij moest om 6 uur vertrekken, zodat hij de wachtrij nog zou halen, die om 12 uur gesloten wordt. Om 6 uur vertrekken om te zorgen dat je tegen 12 uur nog in de wachtrij kunt blijven aanschuiven? De oplossing die nu wordt geboden – ik verzin het niet – is een webcam op de aanschuifrij, zodat je kunt volgen hoever het staat en dan kun je nog rap, rap met de auto ernaartoe rijden als er een gaatje lijkt te zijn.
Minister, u spreekt over spoedoverleg, benchmarks, audits … U bent het beu, maar wij betaalden u niet om het beu te zijn. Wij betaalden u om het op te lossen. U bent minister van Mobiliteit, dit is een Vlaamse bevoegdheid en het blijft aanslepen. Ik weet niet of u zelf met de dienstwagen naar de keuring gaat, maar de mensen die dat elk jaar zelf moeten doen, zijn het kotsbeu.
Minister, op welke termijn gaat hier eindelijk een oplossing voor komen?
Minister Lydia Peeters:
Dank u wel voor de bijkomende vragen en bedenkingen, collega’s. Om u gerust te stellen, mijnheer D’Haese, ik ben zeker al vaker met mijn personenwagen naar een keuringscentrum geweest. Maar ik blijf het herhalen, collega’s: ik ben dit beu. Velen zeggen hier dat er heel veel klachten zijn. We hebben het verhaal van de Ombudsdienst gehad, we hebben vorige zomer die erbarmelijke toestanden gezien bij onze keuringscentra en nu regent het weer continu klachten.
Ik kan inderdaad zeggen dat ik het beu ben en voor de rest niks doen, maar dat doe ik juist niet. Ik heb wel degelijk maatregelen genomen. Vorig jaar in de zomer heb ik onmiddellijk gezegd dat ik een plan van aanpak wil van de keuringscentra zelf, ik bestel een audit en ik bestel een benchmark. Die audit zal er binnenkort komen. Maar naar aanleiding van de feiten die we de laatste weken, maanden weer gehoord hebben, heb ik ook geschakeld. We hebben maandag inderdaad een spoedoverleg met GOCA, maar maandag zal GOCA ook te horen krijgen dat wij wel degelijk nu al met een instructie bezig zijn.
Die instructie zal na het paasreces in voege gaan en zal betekenen dat heel veel elementen waarvoor men zich opnieuw moet gaan aanbieden in een keuringscentrum, automatisch verschuiven naar code 5. Wat betekent dat? Dat men zich niet binnen vijftien dagen of binnen drie maanden opnieuw moet aanbieden, maar pas volgend jaar. Waarom doe ik dat, collega’s? Omdat ik bijna de indruk begin te krijgen dat de werking van die keuringscentra als het ware op een verdienmodel gebaseerd is. Ze zijn er nog trots op ook: gisteren heb ik het verslag GOCA 2022 gekregen, waarbij ze zeggen dat ze de kernwoorden van hun memorandum, namelijk modernisering, klantenbeleving en digitalisering, hoog in het vaandel voeren. Sorry, als ik dat lees en als ik hoor en zie wat we in de realiteit vaststellen, dan klopt daar niks van.
Wat stellen we wel vast? Bij de keuringen van de personenwagens en de keuringen van de tweedehandswagens gaat het in totaal om 2,5 miljoen wagens, waarvan 500.000 wagens zich opnieuw moeten aanbieden. Waarom? Omdat er een gebrek is, en ik noem de vier meest voorkomende klachten: een gebrek aan de afstelling van de lichten, een gebrek in het profiel van de banden, een probleem met de ruitenwisser of met de emissie.
Over de emissies hebben we de voorbije weken, maanden veel gepraat: veertigduizend auto’s werden afgekeurd op basis van emissies; 500.000 min veertigduizend, dat bekent dat 460.000 auto’s worden afgekeurd wegens banden, lichten of ruitenwissers. Dan heb ik de indruk dat het gaat om een verdienmodel. En daarom zal GOCA maandag ook te horen krijgen dat die elementen er automatisch uit zullen gaan. Natuurlijk wil elke goede weggebruiker dat zijn ruitenwisser werkt, dat zijn banden niet afgesleten zijn, dat de lichten juist zijn afgesteld. Maar dat zou de boodschap zijn: dat het gedaan moet zijn dat het hier om een verdienmodel gaat en we wel degelijk komen tot een performanter verhaal.
En waarom nu een instructie? Een instructie is voor de korte termijn. Op lange termijn wil ik wel degelijk ook werk maken van een volledig aangepaste regelgeving, waarbij ik tal van facetten kan doorsturen naar de garagisten, die uiteraard ook gecontroleerd en erkend moeten worden. We gaan daarbij echt naar een nieuwer, modern systeem. Ik zeg het opnieuw: voor mij is de maat vol. Wat ik tot nu toe gehoord en gezien heb, kan niet.
Op korte termijn is er dus die instructie, op lange termijn een aanpassing van de regelgeving. En in afwachting daarvan laat ik tegelijkertijd het Departement Mobiliteit en Openbare Werken nog meer controles en inspecties uitvoeren, om te laten controleren wat daar bezig is.
Ik ga er nog één slotopmerking aan toevoegen. Want ik moet in de pers lezen dat de wachtrijen te lang zijn, en dat ze dus maar vroeger moeten sluiten. Welke zelfstandige, of het nu over een bakker, slager of noem maar op gaat, sluit zijn zaak vroeger wanneer er te veel klanten voor de deur staan? Dit is gewoon absurditeit alom. De maat is vol, en daarom zullen die drie maatregelen asap uitgevoerd worden.
Wim Verheyden:
Minister: eureka, u hebt het licht gezien. Want uw conclusie is exact dezelfde als wat het Vlaams Belang al herhaaldelijk in de Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken naar voren heeft gebracht.
Het is goed dat u die maatregelen wilt nemen, maar stop nu met beloven en voer het ook uit. U hebt onder andere al beloofd dat u deze kaart nog sneller zou laten versturen. (Wim Verheyden toont een herinneringskaart voor de autokeuring.)
Wel, maak daar werk van. Ik heb ze vorige week in de bus gevonden. Normaal gezien moest ze vroeger gekomen zijn. Wel, vijf weken, het is nog altijd vijf weken, minister, en ze moest al veel vroeger gekomen zijn. Dat moest al in 2022 gerealiseerd zijn, en het is nog steeds niet gerealiseerd.
En de Vlaamse Ombudsdienst zegt dat het systeem rond die autokeuringen en reservaties langs alle kanten rammelt. Dit is chaos, dit is een zootje, en dat verdienen de mensen niet. De automobilisten zijn er de dupe van. Minister, ik hoop dus dat u inderdaad snel werk zult maken van die maatregelen, dat ze ook gerealiseerd zullen worden. Maar ik vrees, collega’s, dat u en ik, wanneer we binnenkort onze auto moeten laten keuren, toch nog even in de wachtrij zullen staan.